Öyle bir çağda yaşıyoruz ki teknolojik gelişim artık kabuk değiştirir hale geldi. Mevsime göre deri değiştiren ya da kabuk atan canlılar gibi endüstri için de sürekli bir değişim, gelişim var desek yeri. Daha dün endüstri 4.0’ı anlamaya çalışırken bugün endüstri 5.0 seviyesine nasıl ve ne ara geldik tartışılır. Bildiğimiz şu ki artık teknolojideki gelişmeler durağan hızında değil olağanın dışında bir hızla ivme kazanıyor. Hatırlayalım mı endüstri devrimlerini?
Endüstri 1.0: Su ve buhar gücü keşfedildi, ilk makinelerin fişi takıldı. Tarih, 1780’li yıllar.
Endüstri 2.0: Elektriğin keşfi gerçekleşti ve seri ürerim ile her yer aydınlandı. Tarih, 1880’li yıllar.
Endüstri 3.0: Dijital ve elektronik cihazlar hayatımıza girdi bilişim aldı başını gitti. Tarih, 1980’li yıllar.
Endüstri 4.0: Siber ve fiziksel sistemler konuşulur oldu ve dünya resmen çağ atladı. Tarih, 2010’lar.
Endüstri 5.0: Hoş geldin toplum için insansız teknolojiler… Tarih 2017 ve günümüz…
Toplum 5.0 nedir?
Endüstri 5.0 (Toplum 5.0) için kısaca toplum odaklı insansız teknolojiler diyebiliriz. Ürettiği üstün teknolojilerle rağmen ismi ilginçtir Endüstri 4.0 devrimiyle pek yan yana gelmiyor Japonya’nın. Almanya’nın Hannover şehrinde gerçekleşen dünyanın en kapsamlı teknoloji fuarlarından biri olarak anılan CeBIT’in partner ülkesiydi geçtiğimiz dönemde. Fuarda Society 5.0 yani Toplum 5.0 felsefesi tanıtıldı. Felsefeyi tanıtan Japonya Başbakanı Shinzo Abe, Toplum 5.0 felsefesini “Teknoloji toplumlar tarafından bir tehdit olarak algılanmamalı, bir yardımcı olarak düşünülmeli” mantığı ve görüşü ile geliştirdiklerini söyledi. Aslında bu çalışma ilk insanın doğuşundan bu zamana kadar olan süreci bölümlere ayırıyor. Bu bölümler ilk insanın avlanma güdüsüne kadar ilerliyor; avcı toplum, tarım toplumu, endüstriyel toplum, bilgi toplumu ve akıllı toplum. Toplum 5.0 felsefesini Japonlar, süper akıllı toplum önerisi ile sundu. Buradaki amaç toplumların teknolojiyi kullanarak iş birliği içinde olmasının sağlanması. Aslında bu düşünce için biraz da felsefi bir düşünce diyebiliriz. Peki Toplum 5.0 felsefesi hangi hedeflerin uygulamasını öne sürüyor, biraz da buna değinelim…
Toplum 5.0 felsefesinin hedefi
Öncelikli hedefi elbette süper akıllı toplum. Shinzo Abe, Toplum 5.0’ı dijitalleşmenin ve robotların etkisini ekonomik, etik ve sosyolojik açıdan değerlendirerek insanların makine ve robotlarla olan ilişkisini en verimli biçimde sağlanmasını öneriyor. Bunu sağlamanın yolunu da akıllı toplum modeli olarak ön görüyor. Toplum 5.0’ı, Endüstri 4.0’ın getirdiği teknolojik gelişimleri topluma en verimli şekilde entegre eder ve ülkenin geleceği için tehdit potansiyeli olan sorunları ortadan kaldırmaya yarayacak bir devrim niteliğinde. Japonya her ne kadar toplum ve robot teknolojileri ilişkisine yeşil ışık yaksa da bu fikre tamamen karşı olanlar da var. Bir danışmanlık firmasının yaptığı araştırmaya göre Endüstri 5.0, üretime insan dokunuşunu tekrar getirmeyi hedefleyen bir akım. Buna da Collaborative Industries yani işbirlikçi endüstri adı veriliyor. Toplum 5.0 felsefesinin bazı ön görülen hedefleri şunlar;
Dünya nüfusuna karşı çözümler geliştirmek. Çünkü dünya yaşlanıyor, nüfus artıyor teknoloji ve dünya aynı hızda büyüme sağlıyor. Tüm bu olanlar da insanları yeni çözüm arayışlarına yönlendiriyor bir anlamda.
Sanal dünya ile gerçek dünya artık neredeyse bir arada ilerliyor. Sanal dünya gerçekliği, dünya gerçekleri ile yarışır bir hızda ilerliyor.
Çevre kirliliği ve doğal afetler aldı başını yürüdü. Çevre kirliliğinin önüne geçmek için insan üstü bir çaba sarf etmek zorunda kalıyoruz. Doğal afetlerin büyük çoğunu ise yine kirlenen çevre ve dünya tetikliyor.
Endüstri 5.0 meslekleri
Bizler Almanya önderliğinde başlatılan 4.0’ı anlamaya çalışırken Japonlar, geliştirdikleri “toplum için teknolojik devrim” sayesinde, özellikle yaşlı halkı istihdam etmek üzere yapay zekâ gibi robotik teknolojileri devreye sokmak için işe koyuldu bile. Japonlara göre Endüstri 5.0, insanların yapamadıklarını yapacak bir devrim olacak. Endüstri 5.0 sayesinde yükselişe geçmesi planlanan bazı meslek dalları da gün yüzüne çıkıyor. Bunları şu an düşünmek bile karmaşık iken yakın zamanda bunların bölümleri de karşımıza çıkacak ki bu “yakın zaman”ın tam içindeyiz zira yapay zekâ mühendisliği son dönemin hızla gelişen üniversite bölümlerinden. Şu an iş bulma konusunda endişeli yaklaşılan bu pek çok teknolojik bölüm, yakın geleceğin favorilerinden olacak. Ülkemizde de bazı üniversitelerde yapay zekâ mühendisliği bölümü açıldı böylece yakın zamanda yeni mühendis adayları geleceğin teknolojilerini yönetebilecek. İleride parlayacak mesleklerden biri de endüstriyel veri bilimciliği. Özellikle Endüstri 4.0’ın ilerde oluşturacağı meslek gruplarından biri olarak düşünülmüştü ki aslında Endüstri 5.0’in de önemli bir parçasıdır diyebiliriz. Yanı sıra robot koordinatörlüğü, endüstriyel bilgisayar mühendisliği ya da programcılığı gibi meslekler de geleceğin favori meslekleri olarak görülüyor.
