Jargon nedir?

İÇİNDEKİLER

Hani bazı anlar vardır ya… Ortamda birtakım kelimeler döner ve siz sadece kafa sallarsınız… Etrafınız ciddi ciddi konuşurken, herkes birbirine onay verirken, gülerken ya da pür dikkat söylenenleri izlerken siz de biçare etrafa bakıp neler konuşulduğunu anlamaya başlarsınız ya hani… İşte bu duygunun nedenidir kullanılan jargon. Şöyle açıklayalım, daha net olsun. Jargon kelimesi bir fikir ya da mesleki konuda aralarında ortaklık bulunan kişilerin kullandığı ortak ağızdır diyebiliriz. Aslında bu bir ağız evet, kullanılan kelimeler yalnızca o mesleğe ya da fikre sahip olanların anlayabileceği dildendir. Eğer farklı bir arkadaş ortamındaysanız ve dahası etrafınızdaki insanlar bu jargon ile konuşuyorlarsa, etrafa biçare bakışlarınızın sebebi tam da budur zira o dili bilen anlar. Aslında aşağılayıcı, argo ya da hakaret içeren sözcükler olmamasına rağmen bazı kaynaklarda “bozuk dil” olarak da geçer ki aslında konunun bozuklukla da pek ilgisi yoktur aslında.

depositphotos_119468698-stock-photo-jargon-word-cloud.jpg

Neden jargon konuşulur?

Aslında şu şu nedenlerde dolayı jargon kullanılır diyemeyiz. Jargon tercih edilmesi beraberinde birtakım anlaşmazlıkları da getirir. Jargon kelime kullanan bir kişi, durumu bilen diğer bir kişiye olayı rahatça anlatırken, jargona hâkim olmayan üçüncü kişi için durum pek iç açıcı sayılmaz. Ancak jargonun fıtratında zaten budur; bir grubun üyelerini, o gruba ait olmayanlardan ayırt etmek için tercih edilebilir ya da bu amaçla kullanılabilir. Jargona hâkim olmayanlar da zaten konuya dahil olamazlar ve yeniden aynı konu gündeme gelir; iletişimsizlik. Aslında argo ve jargon hem içinde bulundurdukları harfler itibari ile hem de telaffuzlarındaki yakınlıktan birbirleri ile karıştırılabilir. Peki nedir jargon ve argo arasındaki fark? Gelin önce argo nedir onu tanımlayalım, sonra farklarına geçelim.

Argo nedir?

Aslında genel olarak küfürlü konuşma olarak geçer ancak aslında özel bir dili barındırır. Bunu küfürlü olarak da kullanan vardır şüphesiz ancak aslında kişiler arasında kullanılan özel bir dildir. Bu özel dilin içerisinde küfür olan kelimeler ve deyişler de vardır ancak tamamen küfürlü konuşmak manasına gelmez. Argoda kelimeler bazen üzeri örtülü, bazen de tamamen farklı anlamlarda kullanılır. Osmanlı Türkçesi’nde “Külhanbeyi ağzı” olarak da ifade edilebilir. Anadil ile doğrudan ilişkilidir ancak farklı jargonu olan bir dil biçimidir diyebiliriz özetle.

bigstock-executive-bad-communication-1482912681.jpg

Jargon ve argo arasındaki fark nedir?

Jargon ile argo arasında önemli bir fark vardır aslında. Argo genelde genç kesimin aralarında kullandığı belli başı sözcüklerdir. Argo genel olarak ayıp karşılanır. Jargon ise bozuk dil olarak görülse de uygunsuz kelimeleri kapsamaz. Jargonlar işlerinde uzmanlaşmış kişiler ya da birbirleriyle iyi anlaşan kesimlerin tercih ettikleri sözcüklerdir ve argo kategorisine dahil edilmezler. Bunları birkaç örnekle açıklayalım.

Jargon örnekleri nelerdir?

Farklı meslek gruplarına ait farklı jargonlar vardır. Jargon, sadece tek bir meslek dalı ya da topluluğun tekelinde değildir yani. Bugün bir doktorun da jargonu vardır, öğretmenin de… Bunlara birkaç örnek verelim.

Doktor jargon örneği ile başlayım. “Hasta eks oldu” cümlesi hastanın öldüğü belirten bir jargondur. MI kısaltması Miyokard Infarktus demektir örneğin ve bu da hastanın kalp krizi geçirdiğini gösterir. Öğretmenler için de farklı bir jargon vardır. Örneğin ŞÖK’e kalmak öğrencinin şube öğretmenler kurulunda değerlendirilmesi anlamına gelirken Büt’e kalmak öğrencinin bütünleme sınavına kaldığını gösterir. Yine aynı şekilde farklı meslek grupları ile devam edelim. Örneğin polis jargonu. Burada bizim tutuklamak anlamında kullandığımız ve bildiğimiz bir kavram farklı terim ile çıkıyor karşımıza; enterne etmek. Enterne etmek, polis jargonunda tutuklamak olarak kayıtlara geçiyor.

                     shutterstock_190626548-696x466.jpg

İnternet jargonu nedir?

Meslek anlamında bildiğimiz ve kullandığımız jargonlara, gelişen ve yenilenen teknolojinin de etkisiyle yeni bir kavram eklendi; internet jargonu. İnternetin herkesin hayatına girmesi ile jargon da aynı hızla dahil oldu yaşama. Bugün Türkçe olan / olmayan binlerce sözcük internet jargonunu oluşturuyor. Kullanıcılar tarafından da hiç yadırganmadan cümle içine bir güzel serpiliyor. İnternet jargonunda kullanılan kelimelerden birkaçını şöyle sıralayabiliriz; spoiler, stalk, like, durum, follow, LoL, random, caps, gıf, spam, block, followers...


Büşra Özgüç
Büşra Özgüç
×
Mobil Sürümünü görüntüle
loader yükleniyor...