Merkantilizm Nedir?

İÇİNDEKİLER

Ekonomi, ticaret ve para hayatın temel bileşenlerinden biridir. Gündelik hayatı sürdürebilmek ve temel ihtiyaçları karşılayabilmek için bireylerin ekonomiye ihtiyacı vardır. Devletlerin ise hem vatandaşlarının ihtiyaçlarını karşılamak hem de sürdürülebilirliklerini sağlamak adına ekonomiye ihtiyaçları vardır. Ekonomi güçlü ise hayat şartları da o kadar kolaylaşabilir. Peki, ekonomik hayatın daha doğrusu ilk sistemli ekonomi ne zaman başlamıştır?  Birlikte göz atalım.

Merkantilizm Tanımı

İlk bilinen sistemli ekonomi yaklaşımına merkantilizm denir. Kısacası bir milletin refahının anapara miktarına bağlı olduğunu varsayan bir teori olarak kabul edilir. Bu düşünce akımına göre, ekonomik servetin büyüklüğü devletin elindeki altın, gümüş miktarı ve ticari değer ile ölçülür. Bir devletin diğer devletle kuruduğu ticari ilişki sayesinde ekonomik servet yükseltilir. Ancak bu ilişkinin temel nedeni ise sömürgeciliktir. Merkantilizim, sömürgeciliğe dayanan kendini zenginleştiren devletin diğerinin fakirleşmesine yol açmasını destekleyen bir görüştür.  Ayrıca devletin ekonomideki hâkimiyeti önemlidir. Merkantilist sistem, ihracatı desteklerken ithalatı sınırlandırmaktadır. Merkantilizm, ulusal devletin ortaya çıkması ile beraber uluslararası ticaretin gelişmesi ve ticaret sermayesinin güç kazanması temeline dayanmaktadır.

Merkantilizm savunucuları bir ülkenin serveti ve zenginliği ile dış ticaret bilançosu arasındaki ilişki olduğunu savunurlar. Onlara göre ise devlet ulusal zenginliği en üst seviyeye çıkarmak için ekonomik her türlü faaliyetlere müdahale etmelidir.

Merkantilizmin Temel İlkeleri ve Amaçları

Merkantilizm bir düşünce sistemidir. Bu düşünce sisteminin ilkeleri de aşağıda sıralanmıştır:

  • Sömürgecilik ve Kolonileşme
  • Dış ticaret
  • Himayecilik
  • Üretimde imalatın Üstünlüğü
  • Milli ekonomik birlik olarak sayılabilir.

Merkantilizmin Amaçları

Temel ilkelere bağlı olan merkantilizm düşünce sisteminde en önemli kaynak altın ve gümüştür. Bu nedenle de ilk amaç bu kaynakların mümkün olan en yüksek seviyede artırılması esastır. Bunun içinde ihracatın artırılıp, ithalatın kısıtlanması gibi amaçlarla yürünmesi gerektiği savunulmaktadır. Bu düşünce sisteminde diğer amaçlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Altın ve Gümüş kaynaklarının Artırılması: Merkantilizm düşünce sistemine göre bir devletin zenginliği ve aynı zamanda gücü, sahip olduğu altın ve gümüş kaynaklarıyla ölçülür. Bu yüzden de devlet yöneticisi değerli varlıkları artırmak için tüm önlemleri almalıdır. Önlemler arasında ülkeden değerli madenlerin çıkarılmasına izin verilmemeli; ticaret artırılmalı ve ithalat sınırlandırılmalıdır. Hatta gerekirse bunun için savaşa bile girilmelidir. Değerli maden varlıkların artırılmasının iki yolu bulunur. Birincisi değerli kaynakların madenlerinin işletilmesi, diğeri de ticaret yaparak değerli madenlerin akışının sağlanmasıdır.

İhracat fazlası Sağlarken İthalatı Kısıtlamak: Merkantilizme göre ihracat fazlası sağlanması ve ithalatı kısıtlamaktır. Böylece değerli kaynak varlığı artar. İthalat kısıtlaması ile dış ticaret fazlası olacak ve devlet zenginleşecektir. Bu tedbirlere ek olarak, hammadde ihracatı yasaklanmalı ve mamul madde ihracatı özendirilmelidir. İç ticaret desteklenirken dış ticarete keskin sınırlar koyulurken gümrük denetim mekanizması kurulmuştur.

Ulusal İktisadi Politika Uygulamak: Merkantilistler, ulusal iktisadi politikalar uygulamaktadırlar. Bu düşünceye göre bir ülke diğer ülkelerle güçlü ilişkiler içinde olması, dış pazarı korumalı ve yeni pazarlar kazanılmalıdır.

Devlet Ekonomiye Müdahale Etmeli:  Devletin sahip olduğu güç, nüfus fazlalığı, güçlü ordu ve donanmaya bağlıdır. Bu biçimde kaynaklar artırılmalıdır. Devlet, ülke sanayisini ihracatı artırmak için yönlendirmeli ve gerek gördüğünde sanayi kuruluşları kurmak ve sanayi kesimini sıkı bir denetim altında tutmasını savunan düşünce ile birlikte sanayi mallarının kalitesini kontrol edilmelidir.

Merkantilizim Özellikleri

Merkantilizm çok sayıda farklı özelliğe sahiptir. En önemli özelliği dış ticareti artırmak ve devlet hazinesini genişletmek için güç gösteren merkantilizm özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

  • Devlet aktif bir biçimde ekonomiye müdahale eder. Böylece dış ticaret fazlası vermeyi amaçlar.
  • Gümrük tarifelerinde kotalar söz konusudur.
  • Dış ticaret önemlidir çünkü ülkenin zenginliği dış ticaret fazlasına göre belirlenir.
  •  Dış ticaretin artması için ihracat ve ithalat daha fazla yapılmalıdır.
  • Ödemeler dengesinin açık vermemesi önemlidir. Denge sağlanmalıdır.
  • İhracat, ithalattan daha iyidir.
  • Mamul mal ithalatı yasaktır. Bunun amacı dış ticaret fazlasının sağlanmasıdır.
  • Nüfus artışı teşvik edilmelidir. Bu biçimde gelir ve ihracat artar.
  • Deniz ticareti ve deniz taşımacılığına ekonomide daha çok yer verilmelidir.
  • Denizaşırı yerlerde mülk edinmek önemlidir.
  • Kamu yatırım yapar. Bu sayede geliri artarken

Gürkan İnanç
Gürkan İnanç
×
Mobil Sürümünü görüntüle
loader yükleniyor...