Creative Commons (CC) lisansları, bir çalışmanın tasarımı, yazısı veya diğer öğelerinin önceden belirlenmiş koşullar altında paylaşılmasına izin veren lisanslardır. CC lisansları, çalışmaların telif hakkı düzenlemelerine uygun olarak kullanılmasını sağlar ve aynı zamanda bu çalışmaların daha geniş bir kitleye erişmesine yardımcı olur.
CC lisansları, çeşitli seçenekleri olan bir dizi lisans içerir. Bu lisanslar, çalışmaların ne şekilde kullanılabileceğini ve paylaşılabileceğini belirtir. Örneğin, bir CC lisansı, bir çalışmanın ticari amaçla kullanılmasına izin verirken, diğer bir lisans, ticari amaçla kullanılmasına izin vermez. Ayrıca, bazı CC lisansları, çalışmaların değiştirilmesine izin verirken, diğerleri değiştirilmesine izin vermez.
CC lisansları, bir çalışmanın paylaşılmasına izin verirken, telif hakkı sahiplenmeyi de önler. Bu nedenle, CC lisansları, çalışmaların serbestçe kullanılmasını sağlar ve aynı zamanda telif haklarını da korur.
CC lisansları, çeşitli çalışmalar için kullanılabilir, ancak en sık kullanılanlar, yazılı çalışmalar, resimler, müzik ve videolardır. CC lisansları, bir çalışmayı kullanırken nelere dikkat edileceğini belirtir ve bu nedenle, çalışmaların kullanılması sırasında telif hakkı ihlallerine neden olunmaz.
Kaç çeşit Creative Commons lisansı vardır?
Creative Commons (CC) lisansları, çeşitli seçenekleri olan bir dizi lisans içerir. Bu lisanslar, çalışmaların ne şekilde kullanılabileceğini ve paylaşılabileceğini belirtir. Şu anda, CC lisanslarının beş farklı çeşidi vardır:
- Attribution (BY): Bu lisans, bir çalışmanın ticari amaçla ve değiştirilerek kullanılmasına izin verir, ancak çalışmanın kaynağını belirtmek zorundadır.
- Eserin ilk sahibi belirtilecek
- Attribution-ShareAlike (BY-SA): Bu lisans, bir çalışmanın ticari amaçla ve değiştirilerek kullanılmasına izin verir, ancak çalışmanın kaynağını belirtmek ve değiştirilen çalışmayı aynı lisans altında paylaşmak zorundadır.
- Eserin ilk sahibi belirtilecek
- İlk lisans modeli korunacak
- Attribution-NoDerivs (BY-ND): Bu lisans, bir çalışmanın ticari amaçla kullanılmasına izin verir, ancak değiştirilemez ve çalışmanın kaynağını belirtmek zorundadır.
- Eserin ilk sahibi belirtilecek
- Özgün hali korunacak
- Attribution-NonCommercial (BY-NC): Bu lisans, bir çalışmanın değiştirilerek kullanılmasına izin verir, ancak ticari amaçla kullanılamaz ve çalışmanın kaynağını belirtmek zorundadır.
- Eserin ilk sahibi belirtilecek
- Ticari kullanılamayacak
- Attribution-NonCommercial-ShareAlike (BY-NC-SA): Bu lisans, bir çalışmanın değiştirilerek kullanılmasına izin verir, ancak ticari amaçla kullanılamaz ve çalışmanın kaynağını belirtmek ve değiştirilen çalışmayı aynı lisans altında paylaşmak zorundadır.
- Eserin ilk sahibi belirtilecek
- Ticari kullanılamayacak
- İlk lisans modeli korunacak
- Attribution-NonCommercial-NonDerivative (BY-NC-ND): Bu lisansa sahip eseri kopyalayabilirsiniz. Sağlanması gereken üç şart var. İlki, eserin tüm kopyalarında eserin ilk sahibinin belirtilmesi. İkincisi, eserin hiçbir kopyası veya eserden üretilmiş yeni eserlerin hiçbirisinin ticari ortamda kullanılmaması. Üçüncüsü, esere dokunulmaması ve özgünlüğünün korunması.
- Eserin ilk sahibi belirtilecek
- Ticari kullanılamayacak
- Özgün hali korunacak
CC lisansları, çeşitli çalışmalar için kullanılabilir ve kullanıcıların, çalışmaların ne şekilde kullanılabileceğini ve paylaşılabileceğini seçme imkanı verir. Bu sayede, çalışmaların serbestçe kullanılması sağlanır ve aynı zamanda telif hakları da korunur.
(*) Yukarıdaki karşılaştırma https://www.bilisimle.com/telif-hakki-nedir/ web sitesinden alınmıştır.
Creative Commons lisansı ile para kazanılır mı?
Creative Commons (CC) lisansları, bir çalışmanın tasarımı, yazısı veya diğer öğelerinin önceden belirlenmiş koşullar altında paylaşılmasına izin veren lisanslardır. CC lisansları, çalışmaların telif hakkı düzenlemelerine uygun olarak kullanılmasını sağlar ve aynı zamanda bu çalışmaların daha geniş bir kitleye erişmesine yardımcı olur.
CC lisansları, bir çalışmayı ticari amaçla kullanılmasına izin veren bazı lisanslar içerir. Bu nedenle, CC lisansları kullanılarak bir çalışma üzerinden para kazanılabilir. Ancak, CC lisanslarının çeşitli seçenekleri bulunur ve bu seçenekler, çalışmaların ne şekilde kullanılabileceğini ve paylaşılabileceğini belirtir. Örneğin, bazı CC lisansları, çalışmaların ticari amaçla kullanılmasına izin verirken, diğerleri ticari amaçla kullanılmasına izin vermez. Bu nedenle, bir çalışmanın ticari amaçla kullanılıp kullanılamayacağı, kullanılması için hangi CC lisansının kullanılacağına göre değişebilir. Örneğin, Attribution (BY) ve Attribution-ShareAlike (BY-SA) lisansları, bir çalışmanın ticari amaçla ve değiştirilerek kullanılmasına izin verir. Bu lisanslar, çalışmanın kaynağını belirtmeyi ve değiştirilen çalışmayı aynı lisans altında paylaşmayı gerektirir. Ancak, Attribution-NoDerivs (BY-ND), Attribution-NonCommercial (BY-NC) ve Attribution-NonCommercial-ShareAlike (BY-NC-SA) lisansları, bir çalışmanın ticari amaçla kullanılmasına izin vermez veya değiştirilmesine izin vermez. Bu lisanslar, çalışmanın kaynağını belirtmeyi ve değiştirilmeyen çalışmayı paylaşmayı gerektirir.
Ayrıca, CC lisansları, bir çalışmanın paylaşılmasına izin verirken, telif hakkı sahiplenmeyi de önler. Bu nedenle, CC lisansları, çalışmaların serbestçe kullanılmasını sağlar ve aynı zamanda telif haklarını da korur. Bu nedenle, CC lisansları kullanılarak para kazanılması, çalışmaların ne şekilde kullanılacağına ve hangi lisansın seçileceğine göre değişecektir.
Creative Commons kuruluşu kar amacı güder mi?
Creative Commons (kısaca CC), telif hakları alanında esneklik ve paylaşımı yaygınlaştırmak amacıyla kurulmuş küresel ölçekte bir düşünce hareketi ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur.
Kâr amacı gütmeyen Creative Commons adlı kuruluş, CC lisanslarını ve CC lisansları etrafında şekillenen küresel dayanışmayı desteklemek üzere 2001 yılında ABD'de aralarında fikri mülkiyet konusunda uzman James Boyle, Michael Carroll, Molly Shaffer Van Houweling ve Lawrence Lessig, MIT’de bilgisayar bilimleri profesörü Hal Abelson, hukuk kökenli belgesel filmci ve siber hukuk uzmanı Eric Saltzman gibi sanatçı ve entelektüellerin bulunduğu bir grup tarafından Center for the Public Domain[4] kuruluşunun desteğiyle kurulmuştur. Lisansları güncel tutmak, CC lisansları etrafında şekillenen küresel topluluğa destek olmak üzere hareketin içinde ve dışında açık eğitim, telif hakkı reformu gibi konularda eğitim, savunuculuk, işbirlikleri gerçekleştirmek üzere çalışır.
