Karma gerçeklik için insanoğlunun bugüne kadar hayal ettiği her şeyin b’tık ötesi desek yeridir. Karma gerçeklik sayesinde sanal veriler, gerçek nesnelerle çarpıştırılır ve gerçekçi fiziksel etkileşimler yaratılır. Yani aslında dijital nesneler, gerçek ortamlarda gerçek nesneler gibi konumlandırılır. Karma gerçeklik teriminin ilk kullanımı 1994 yılına tekabül eder. Paul Milgram ve Fumio Kishino’nun kaleme aldığı “Karma Gerçeklik Görselleştirilmelerinin Sınıflandırılması” isimli makale ile gün yüzüne çıkar karma gerçeklik ifadesi. Makalenin içeriği genel olarak karma gerçeklik içerisinde yer alan artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik kavramlarını ele alır. Ayrıca insan makine ilişkisi ve gerçeklik deneyimleri üzerinden sınıflandırılması da makalede yer alan konular arasında. Bu kavram ilk olarak 1994 yılında telaffuz edildi, günümüz de ise yeniden yoğun bir şekilde gündemde. Bunun nedeni Microsoft’un ilk ticari amaçlı HMD (Head Mounted Display) ürünü olan Hololens ürünü. Bu ürün ile birlikte gündeme yeniden gelen karma gerçeklik, son kullanıcıya popüler giyilebilir bir başka cihaz olan Magic Leap ile daha da ünlendi. Bu cihazlar sayesinde karma gerçeklik evlerimize girdi, hayatlarımıza doğrudan sirayet etti. Gelin önce bu cihazları gözden geçirelim.
Karma gerçeklik uygulamaları
Hololens
Microsoft’un Hololens ile birlikte çıkardığı bir kavram; holografik işlem. VR cihazları ile benzer bir yapıda olup, Google Glass gibi gerçek dünyayı da görmeyi mümkün kılan bir ürün. Kullanıcının içinde bulunduğu ortama dijital içerikleri yansıtır böylece kullanıcı gerçek dünyadan kopmadan sanal ve fiziksel gerçeklik arasında sıra dışı bir deneyim kazanır. Hololens ne kadar sorusuna da şöyle yanıt verelim. Ortalama 4 bin dolarlık bir fiyat. Son kullanıcı için alınması zor bir seçenek olsa da büyük kurumsal şirketlerin endüstriyel anlamda kullandığı bir ürün olarak hayatımızda yerini alıyor.
Windows karma gerçeklik (Windows Mixed Reality)
Microsoft’un Windows 10 işletim sistemine Fall Creators Update entegresi ile gerçekleştirdiği bir karma gerçeklik platformu. Hololens’e oranla daha düşük maliyetli olması bakımından daha sık tercih edilen bir ürün.
Google Glass
Giyilebilir bilgisayarlardan biri. Üzerinde optik bir ekran bulunan gözlük şeklinde bir ürün. Komutlarınızı algılar; fotoğraf çek, video kaydet, mesaj gönder gibi isteklerinizi karşılar.
Ne işe yarar, faydaları nelerdir?
Karma gerçeklik, önümüzdeki yıllarda artan işlemci kapasiteleri ve düşen maliyetler nedeniyle sadece endüstriyel anlamda değil eğlence sektöründe de karşımıza sık sık çıkacak. Karma gerçeklik teknolojisini destekleyen gözlükler ve giyilebilir cihazlarla, örneğin futbol maçlarını bir monitör olmadan holografik olarak oturma odanızda izleyebileceksiniz. Üstelik bu deneyimi 3 boyutlu yaşayacağınız için sanki salonun ortasında maç oynuyormuş gibi olaylara derinden vakıf olabileceksiniz. Bu 3 boyutlu hologram görüntüleri ve gerçekçi sesler sayesinde fiziksel ve dijital dünyanın birbirine geçmesine şahit olacağımız oldukça ilginç deneyimler bizi bekliyor olacak. Örneğin iş toplantıları, uzaklardaki yakınlarımız bu 3 boyutlu holografikler sayesinde yanı başımızda olacak. Sadece sanal objelerle sınırlı değil, gerçek dünyaya ait görsel ve verilerin de sanal dünyada yer alacak olması karma gerçekliğin sonsuzluğunu da gözler önüne seriyor. Geleceğin dünyasında bizi nelerin beklediğiniz tam olarak bilemesek de karma gerçeklik için “insanlığın bu zamanda kadar hayal edebileceğinden çok daha fazlası” ifadesini kullanabiliriz.
AR (augmented reality) arasındaki fark nedir?
Karma gerçeklik (Mixed Reality) ve artırılmış gerçeklik (Augmented Reality - AR), sanal gerçeklik (Virtual Reality - VR) gibi terimler, gerçek dünya ile dijital dünya arasındaki etkileşimi tanımlayan kavramlardır, ancak aralarında önemli farklar vardır. İşte karma gerçeklik ve artırılmış gerçeklik arasındaki temel farklar:
-
Karma Gerçeklik (Mixed Reality - MR):
- Karma gerçeklik, hem gerçek dünyayı hem de sanal nesneleri bir arada birleştiren bir teknoloji türünü ifade eder.
- Bu teknoloji, kullanıcının gerçek dünya ile sanal nesneleri etkileşimli bir şekilde bir arada deneyimlemesine olanak tanır.
- Karma gerçeklik, gerçek dünyada bulunan nesnelerle etkileşimde bulunmanıza ve onları manipüle etmenize izin verirken, aynı zamanda sanal nesneleri gerçek dünya ile bütünleştirir.
-
Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality - AR):
- Artırılmış gerçeklik, gerçek dünyanın üzerine ekstra dijital katmanlar ekleyen bir teknolojiyi ifade eder.
- AR, kullanıcılara gerçek dünya ile etkileşimli sanal nesneleri eklemelerine olanak tanır, ancak gerçek dünya nesneleriyle etkileşimli olarak birleştirilmez.
- Genellikle AR uygulamaları, akıllı telefonlar veya gözlükler aracılığıyla gerçek dünya ile etkileşimli sanal öğeleri sunar.
Özetle, karma gerçeklik, gerçek dünya ile sanal dünyayı daha entegre ederken, artırılmış gerçeklik, gerçek dünya ile etkileşimli sanal öğeler ekleyen, ancak bu öğeleri genellikle daha sınırlı bir şekilde tanımlayan bir teknoloji türüdür. Hem MR hem de AR, birçok farklı uygulama alanında kullanılmaktadır, özellikle eğlence, eğitim, tıp, mühendislik ve endüstri gibi alanlarda büyük potansiyele sahiptir.
Aslında birbirine çok yakın teknolojilerdir ancak kendi içlerinde birtakım ayrılıklara gider. Bunu eski bir tiyatro sahnesi için ele alalım örneğin. Antik bir tiyatro düşünün. Bu tiyatroya gitmeden onu evinizde sanal görseller içeren bir gözlükle deneyimlediğinizde bu bir sanal gerçeklik aktivitesi olur. Antik tiyatroya gittiğinizde eski yapısını kaybetmiş eserlere gözlüklerinizle baktığınızda ve eserlerin eski halini gördüğünüzde ise bu artırılmış gerçeklik olacaktır. Fakat antik tiyatroya gittiğinizde, içinde tiyatro seyircilerinin sohbet ettiğini, dolaştığını, tiyatronun tüm yapısını ve dokusunu hissettiğiniz anda ise karma gerçeklik devreye giriyor. Karma gerçeklik sayesinde tarihsel bir süreç ya da bilgi, görünür hale geliyor; böylelikle geçmiş zamandaki yolculuğunuz yalnızca fotoğraf ve resimlere bağlı kalmıyor tüm gerçekliği ile hayatınızın içine girmiş oluyor.
